Column: De kunst van mode illustraties - vernissage Piet Paris

In opdracht van de avro kunst redactie schreef ik een column over mode en kunst voor de website www.kunst.avro.nl. Mode illustraties schipperen namelijk tussen deze twee disciplines; enerzijds is zij in opdracht vervaardigd en bedoeld voor advertorials, anderzijds is zij ook een piece-of-art in haar eigen genre. Wanneer je een prent of illustratie loskoppelt van haar oorspronkelijke context - een magazine of poster - en als los object bekijkt, verdwijnt de vluchtigheid en wordt zelfstandig. Naast het magazine zet het een eigen leven voort, als een mode kunstwerk.

Piet Paris' euvre te koop 

In oktober 2010 bezocht ik de verkooptentoonstelling van illustrator Piet Paris. Ik ben al jaren een fan van mode illustraties en wijdde er ooit een groot essay aan, met de conclusie dat mode-illustraties net als mode fotografie wel degelijk van meerwaarde zijn voor de kunsten. Als je een originele illustratie kan aankopen, dan zou dat bovendien een interessante investering kunnen zijn. Niet dat je daarom een illustratie moet kopen, maar kijkend naar vergelijkbare ontwikkelingen bij werk van modefotografen als Freudental/Verhagen of Paul Huf of werk van klassieke modefotografen als Horst P. Horst, Richard Avedon, Man Ray, Helmut Newton e.a. welke in waarde blijven stijgen, is het geen gekke gedachte.

Omdat ik mode illustratie een mooie onderwerp vond voor Mode & Kunst, schreef ik deze column:

Schone Mode, Schone Kunsten? 

Het is droog, de zon schijnt en ik ben vrij. Het is zondag, een rustdag, doe ermee wat je wil. Koffietjes drinken kan altijd nog, vandaag kies ik voor cultuur (wie weet hoe lang het cultuuraanbod nog zo rijk, veelzijdig en creatief zal zijn als nu, wanneer alle cultuurinperkingen van het nieuwe kabinet zullen doorzetten). 

Als modeblogger zoek ik bij voorkeur de artistieke modecultuur op, wat tegenwoordig niet moeilijk te vinden is. De laatste jaren blijkt mode in de kunstsector très en vogue. De ene na de andere modetentoonstelling opent haar deuren (Willhelm & Kraus, Stof tot Nadenken, Voici Paris, Gejaagd door de Wind, Fashion Ahoy!, Adam Man en Mode e.a.), musea als het Gemeentemuseum Den Haag, het Zuiderzee Museum en het Centraal Museum Utrecht kopen haute couture creaties aan van o.a. Viktor & Rolf, galerieën exposeren werk van modefotografen als Paul Huf, David La Chapelle, Freudenthal Verhagen en Vivianne Sassen en kunstenaars tonen werk met mode en esthetiek als thema. 

De schone mode verheft zich tot de schone kunsten, terwijl mode eerder een toegepaste vormgevingskunst is dan een autonoom gecreëerd werk. Mode bestaat door marketing, merken, commercie en marktwerking. Mode is een sociaal fenomeen. 

Mijn zondag-is-cultuur dagbesteding wordt de tentoonstelling van 124 originele mode-illustraties van de illustrator Piet Paris (echte naam: Pieter 't Hoen), op de eerste verdieping van Hirsch&Co aan het Leidseplein in Amsterdam. Piet Paris heeft ter gelegenheid van zijn boekpublicatie zijn illustratieve oeuvre uitgestald voor de verkoop. Paris is wereldberoemd geworden met zijn herkenbare, uit papier geknipte damesfiguren, en profil afgebeeld met lange benen, hoekige kuiten, hoge naaldhakken en wespentailles. Paris' illustraties zijn binnen twee dagen - op een enkeling na - het Hirschgebouw uitgevlogen. Duur? Redelijk. Tussen de 500 tot 900 euro koop je een originele illustratie die dan wel voor de massamedia is gemaakt, maar hier, in het Hirsch, van haar oorspronkelijke context van modepublicatie wordt ontdaan. Het hangt zelfstandig in een lijst te wachten op een rood stipje, het stipje dat de mode-illustratie verklaart tot autonoom kunstwerk. 

Nu ik de illustraties in het echt aanschouw, valt op hoe de beleving van het origineel verschilt van de beleving in een blad. Intenser. Het is handwerk. Voor het eerst zie ik hoe zorgvuldig, laagje voor laagje, elke illustratie is opgebouwd. Paris legt mij uit dat hij eerst tekent, gumt, opnieuw de lijn neerzet, knipt, spiegelt, draait, opnieuw begint... net zo lang totdat hij de perfecte verhouding en balans heeft gevonden. Dat kan dagen of zelfs weken in beslag nemen. Zelfs het signeren van zijn boek gaat hem niet makkelijk af, ook dan oefent hij eerst op een kladje, dan pas mag het op papier. Monnikenwerk is het in feite, terwijl het eindresultaat het tegenovergestelde doet lijken: eenvoudig, puur en makkelijk. Dat is kunstig, de illusie van een illustratie. 

Hoe commercieel, luchtig of oppervlakkig mode soms doet overkomen, ook in deze culturele sector wordt kunst verwekt. Natuurlijk, het blijft triviaal in hoeverre het hier om 'echte' kunst gaat, maar dit spanningsveld maakt mode voor mij intrigerend. Toch blij dat ik mijn vrije zondag heb besteed aan modecultuur in plaats van een middagje weg te leuten met koffietjes verkeerd. Binnenkort hangt er een prachtig werk van Piet Paris aan mijn muur. Voor altijd. 

Abstracter werk voor Dutch, 2002, Hussein Chalayan

Paris licht zijn illustratie toe aan een koper